کد مطلب:38337 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:24

گنجینه پرسمان » اهل بيت

منشأ عصمت انبيا چيست ؟

مصونيت معصومان در برابر گناه از مقام معرفت و علم و تقواي آن ها سرچشمه مي گيرد, درست همانند پرهيز از پاره اي از گناهان براي ما كه به خاطر علم و آگاهي و ايمان و معرفت آن را ترك مي كنيم , مثلاً هرگز بابدن لخت و عريان , قدم در كوچه و خيابان نمي گذاريم , گروه زيادي از مردم نسبت به گناهاني مانند سرقت مسلحانه در شب يا قتل انسان هاي بيگناه يا انتحار و خودكشي مصونيت دارند و داراي حالت دروني خاصي مي باشند كه عوامل پيدايش اين نوع گناهان در محيط ذهن آن ها, آن چنان محكوم و مورد تنفر مي كند كه حتي به فكر آن نيزنمي افتند. ما در بين علما افرادي را داشتيم و داريم كه حتي مكروهاتر ا انجام نمي دهند. پس عصمت انبيا ناشي ازعلم آنان به لوازم گناه است . اين علم قوي آثار شوم گناه را در نظر آن ها مجسم مي نمايد و از شناختشان به مقام ربوبي سرچشمه گرفته است .

البته معناي عصمت اين نيست كه معصوم قدرت بر گناه ندارد و گناه نكردن خارج از اختيار او است , بلكه معنايش اين است كه معصوم در عين قدرت بر انجام گناه , با اختيار خودش گناه را ترك مي نمايد. درست است هيچ فرد عاقلي به سيم لختِ برق دست نمي زند و يا باقي ماندهء غذاي بيمارِ مبتلا به جذام و سل را نمي خورد, ولي در عين جال چنان نيست كه قدرت بر اين كار را نداشته باشد, بلكه او با توجه به پي آمدهاي كار, ترك را بر فعل ترجيح مي دهد و در طول زندگي گِرد چنين كارهايي نمي رود. انجام ندادن مطلبي است و نداشتن قدرت , مطلبي ديگر. به ديگر سخن : صدور چنين كاري از انسان هاي عاقل و علاقه مند به سلامت خود, به صورت محال عادي در مي آيد, نه محال عقلي . باز به عنوان مثال محال عادي است كه شخص عالم و مؤمني شراب با خود به مسجد ببرد و در صف جماعت بنوشد, ولي مسلّماً اين يك محال عقلي نيست , بلكه محال عادي است . تفاوت اين دو محال بسيار روشن است . در اولي امكان انجام فعل محفوظ است , هر چند تحقق نمي پذيرد, ولي در دومي فعل امكان انجام ندارد. مثلاًخدا مي توند افراد مطيع و فرمان بردار را به دوزخ بفرستد, در حالي كه هرگز اين كار را انجام نمي دهد. اقتضاي صفت عدل و حكمت اين است كه به مطيع پاداش دهد, نه كيفر. بنابراين انجام ندادن فعل گواه بر عدم توانايي نيست . فردمعصوم اقدام به انجام كار خلاف نمي كند, هر چند اگر بخواهد, مي تواند مانند ديگران مبدأ خلاف و گناه باشد.

قرآن مي فرمايد:

اين هر كس از بندگان خود را بخواهد, هدايت مي كند و اگر شرك ورزيدند, اعمالي را كه انجام داده اند, حبط مي گردد>.

اگر فرد معصوم قادر بر انجام گناه نباشد, جملهء كه دربارهء معصوم است ,بي مورد مي گردد, زيرا فرض اين است كه بر هيچ گناهي اعم از شرك و غيره قادر نمي باشد. قرآن در آيهء ديگرمي فرمايد:

گرديد, بر سان و اگر انجام ندهي , رسالت خدا را ابلاغ نكرده اي >.

اين آيه آشكارا قدرت پيامبر بر عصيان را تصريح مي كند واين كه پيامبر با داشتن عصمت , قادر بر ترك رسالت مي باشد. بنابراين عصمت قدرت و اختيار را از معصوم سلب نمي كند, تا امتياز بر آنان حساب نشود. لذا معصوم درعين قدرت بر گناه , آن را اختياراً انجام نمي دهد.(1)

(پـاورقي 1.مرتضي مطهري , مجموعهء آثار, ج 4 ص 360 ناصر مكارم شيرازي , پيامبر قرآن , ج 7 ص 193 جعفر سبحاني , منشور جاويد,ج 5 ص 28و 29